У лютым 2012 года ў Офіс па правах людзей з інваліднасцю звярнуўся Халецкі Анатоль Пятровіч, інвалід III групы (група ўсталяваная 30 красавіка 2010 года).
Халецкі распавёў, што 15 жніўня 2011 г. ён быў прыняты на працу ў ЗАТ «Аўтазаводскі» на выкананне абавязкаў кантралёра 4 разраду (падстава - кантракт тэрмінам на адзін год). 2 лютага 2012 Халецкі А.П. быў звольнены на падставе п.2 ст.42 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь - неадпаведнасць работніка працы, якая выконваецца, з прычыны стану здароўя, які перашкаджае працягу гэтай працы.
Падставай для звальненьня Халецкага паслужылі заключэнне МРЭК і ІПР інваліда ад 11 мая 2010 года, якімі былі ўсталяваныя працоўныя рэкамендацыі: перасоўванне да 4 км. Таксама наймальнік з дапамогай крокамера-эргометра правёў здзейсненыя замеры, у адпаведнасці з якімі перамяшчэнне кантралёраў 4 разраду перавышала адлегласць 4 км.
Юрысты Офіса па правах людзей з інваліднасцю азнаёміліся з матэрыяламі справы і прыйшлі да высновы, што Халецкі А.П. звольнены незаконна. Адсутнічаюць падставы для яго звальнення па п.2 ст.42 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь. Перад звальненнем наймальнік не праверыў, ці проціпаказаная грамадзяніну Халецкаму па стане здароўя праца, абумоўленая працоўным кантрактам. А ІПР інваліда Халецкага ад 11 мая 2010 года не адпавядала стану яго здароўя на люты 2012 года, і не магла быць падставай для звальнення па п.2 ст.42 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь.
Халецкі падаў іскавую заяву, у якой прасіў прызнаць яго звальненне незаконным, аднавіць на працы, спагнаць сярэдні заробак за час вымушанага прагулу, пакрыць маральную шкоду.
Справа была разгледжана судом першай інстанцыі ў судзе Заводскага раёна г. Мінска. Суддзя не прыняў да ўвагі, што на момант звальнення Халецкага з працы ў наймальніка адсутнічала актуальнае медыцынскае заключэнне аб стане здароўя работніка. Наймальнік сцвярджаў, што кіраваўся толькі медыцынскім заключэннем, якое ў яго было на момант звальнення і гэтае заключэнне варта лічыць актуальным.
У судовым пасяджэнні было ўстаноўлена, што ў снежні 2011 года Халецкі самастойна звярнуўся ў УЗ «МРЭК» з пісьмовым запытам на прадмет яго прыдатнасці для выканання абавязкаў кантралёра 4 разраду. З такім жа запытам ў УЗ «МРЭК» у звярнулася і ЗАТ «Аўтазаводскі». Халецкаму і ЗАТ «Аўтазаводскі» быў дадзены пісьмовы адказ, у адпаведнасці з якім ІПР інваліда Халецкага падлягае карэкцыі. Але для гэтага наймальнік павінен прадставіць атэстацыю працоўнага месца або санітарна-гігіенічную характарыстыку з указаннем ацэнкі цяжару умоваў працы. Наймальнік не падаў запытаныя дакументы ў УЗ «МРЭК» і звольніў Халецкага А.П. Аднак дадзены факт суд таксама не прыняў да ўвагі. Халецкаму было адмоўлена ў задавальненні іскавых патрабаванняў. Халецкі падаў касацыйную скаргу. Паралельна ён звярнуўся ў УЗ «МРЭК» для карэкціроўкі ІПР інваліда. Судовая калегія не пагадзілася з высновамі суда першай інстанцыі. Справа была накіраваная на новы разгляд для ўстанаўлення фактаў і абставінаў, якія маюць значэнне для вырашэння справы па сутнасці, належнай яе ацэнкі.
Пры паўторным разглядзе матэрыялаў справы ў судовым пасяджэнні ўстаноўлена, што на момант звальнення і на сённяшні дзень па стане здароўя ў Халецкага А.П. няма супрацьпаказанняў да выканання абавязкаў кантралёра 4 разраду ў ЗАТ «Аўтазаводскі».
Гэтыя абставіны пацвердзіліся ІПР і заключэннем МРЭК ад 27 красавіка 2012 года і 6 ліпеня 2012, у адпаведнасці з якімі працоўныя рэкамендацыі і патрэбнасць у выключэнні ўздзеяння неспрыяльных фактараў у паказаных умовах працы: фактар перамяшчэння склаў да 8 км.
У судовым пасяджэнні спецыяліст з УЗ «Мінская гарадская медыка-рэабілітацыйная экспертная камісія» патлумачыла, што працоўныя рэкамендацыі грамадзяніна Халецкага, устаноўленыя ў красавіку 2012 г. адпавядалі б працоўным рэкамендацыям у лютым 2012 года, фактар перамяшчэння быў бы павялічаны да 8 км., паколькі стан здароўя Халецкага А.П. у сакавіку 2012 (калі быў пераагляд) набліжаны да стану здароўя ў лютым 2012 года.
Довады адказчыка аб звальненні Халецкага А.П.: «Усё было законна. Паколькі ў нас было заключэнне МРЭК і ІПР ад 30 красавіка 2010 года, у адпаведнасці з якімі працоўныя рэкамендацыі (перасоўванне да 4 км) устаноўлены бестэрмінова і наймальнік не абавязаны здзяйсняць карэкціроўку ІПР інваліда».
Аднак гэтая пазіцыя не мае вагі на падставе наступнага: у адпаведнасці з п.2 ст.42 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь звальненне дапускаецца ў выпадку, калі працаўнік не адпавядае працы, якую выконвае, з прычыны стану здароўя. Наймальнік абавязаны перад звальненнем пераканацца, ці прыдатны работнік для выканання працоўных абавязкаў паводле стану здароўя. Гэты абавязак наймальнікам не быў выкананы.
Суд, паўторна вывучыўшы матэрыялы справы, выслухаўшы меркаванне экспертаў і меркаванне пракурора, прыняў рашэнне задаволіць заяўленыя іскавыя патрабаванні Халецкага: аднавіць грамадзяніна Халецкага на працы, спагнаць сярэдні заробак за час вымушанага прагулу, пакрыць маральную шкоду.
Сітуацыю каментуе каардынатар Офіса па правах людзей з інваліднасцю Сяргей Драздоўскі: «Мы думаем, што характар гэтага разгляду вельмі і вельмі важны для многіх людзей з інваліднасцю, якія працуюць на свабодным рынку працы. Але толькі асобныя людзі гатовыя разумець усю паўнату сваіх правоў работніка ў сувязі са сваёй інваліднасцю і адстойваць іх. Як паказала гэтая справа, каб пераадолець нядобрасумленныя паводзіны наймальніка і адстаяць сваё права ў судзе, абараніць свае правы, ад чалавека з інваліднасцю патрабуецца вялікая колькасць маральных сіл, перакананасць ва ўласнай правасці, падтрымка прафесіяналаў. Поспех гэтай справы - прыклад таго, што без намаганняў і жадання самога чалавека немагчыма адстаяць свае правы».
