У лютым гэтага года ў Офіс па правах людзей з інваліднасцю звярнуўся Халецкі Анатоль Пятровіч, інвалід III групы. Сутнасць звароту: незаконнае звальненне і дыскрымінацыя паводле прыкметы інваліднасці.
Што ж стаіць за складанымі юрыдычнымі тэрмінамі? Гісторыя, здавалася б, банальная. Але, на жаль, яна паказвае рэальную карціну адносін, якія часцей за ўсё складваюцца паміж працадаўцам і працаўніком з інваліднасцю.
Анатоль Халецкі ўладкаваўся на працу ў гастраном ЗАТ «Аўтазаводскі» кантралёрам гандлёвай залы, прадаставіў усе неабходныя дакументы, у тым ліку ІПР (індывідуальную праграму рэабілітацыі), у якой работа па спецыяльнасці «кантралёр» была ўхваленая медыцынскай камісіяй.
У кантракце грамадзяніну Халецкаму пазначылі, што ён прыняты на працу з выпрабавальным тэрмінам. Што само па сабе супярэчыць беларускаму заканадаўству. Аднак жаданне працаваць прытупіла пільнасць Халецкага. Як аказалася, гэта было не адзінае парушэнне з боку працадаўцы: фактычна Анатоль выконваў працу ахоўніка, хоць у працоўнай кніжцы было напісана «кантралёр». Але гэта згуляла вырашальную ролю, калі выпрабавальны тэрмін прайшоў, і наймальнік вырашыў пазбавіцца ад непажаданага супрацоўніка.
Барацьба паміж наймальнікам і работнікам-інвалідам доўжылася доўга і прайшла ўсе стадыі. Дзіўным чынам з аддзела кадраў зніклі прадастаўленыя дакументы ды ІПР. Халецкаму прыгразілі нейкімі дакладнымі запіскамі аб тым, што ён неналежным чынам выконвае сваю працу, а таксама быў складзены адпаведны акт аб адмове ў прадастаўленні дакументаў звязаных з інваліднасцю. Без аб’явы была праведзена атэстацыя працоўнага месца Халецкага. Пасля атэстацыі наймальнік паведаміў Халецкаму аб тым, што перамяшчэнне кантралёра складаюць больш за 4 км, у той час як яго ІПР дазваляе не больш. Але ж ІПР па словах працадаўцы Халецкі не падаў. Колькі неадпаведнасцяў і відавочных хібаў!
У выніку Анатоль Халецкі быў звольнены наймальнікам з фармулёўкай «Неадпаведнасці работніка займанай пасадзе або выконваемай працы з прычыны стану здароўя, які перашкаджае працягу гэтай працы», ч.2, арт. 41 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь. Гэта і паслужыла падставай для яго звароту ў суд Заводскага раёна г. Мінска з першапачатковым патрабаваннем: Змяніць фармулёўку звальнення у працоўнай кніжцы на «У сувязі з парушэннем наймальнікам заканадаўства аб працы», арт. 41 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь.
Як гаварылася вышэй, Анатоль Халецкі звярнуўся ў Офіс па правах людзей з інваліднасцю. Юрыст Офіса парэкамендаваў змяніць патрабаванні да суду: аднавіць істца на працоўным месцы і выплаціць кампенсацыю, прадугледжаную заканадаўствам.
Сітуацыю каментуе эксперт Офіса па правах людзей з інваліднасцю Галіна Крот: «Першае, на што я хачу звярнуць увагу грамадскасці, гэта грубае парушэнне правоў чалавека з інваліднасцю на працу, яго дыскрымінацыя па прыкмеце інваліднасці. Наймальнік лічыць сваім правам вырашаць, ці трэба чалавеку з інваліднасцю працаваць. «Нам не патрэбныя супрацоўнікі-інваліды. У нас ёсць праца, але толькі для здаровых!», - заявіў афіцыйны прадстаўнік ЗАТ« Аўтазаводскі» ў судзе. Але нават калі апусціць маральны бок пытання, то бачна, што наймальнік шмат разоў парушыў закон: усталяваў выпрабавальны тэрмін, абавязаў кантралёра гандлёвай залы выконваць функцыі ахоўніка, пры звальненні не прапанаваў Халецкаму вакансіі, якія існуюць на прадпрыемстве, або перайсці на больш лёгкую працу, або прайсці перанавучанне . А гэта прадугледжана працоўным заканадаўствам у дачыненні да чалавека з інваліднасцю. Прадстаўнік гэта тлумачыць тым, што на момант звальнення вакансій для Халецкага не было. Па-другое, выклікаюць сумневы заключэнні ІПР. Бо прапісаныя там магчымыя ўмовы працы часцяком даюць наймальніку свайго роду шчыліны для звальнення. Наймальнік часта ставіць пад сумневы заключэнні МРЭК па ІПР і знаходзіць аргументы, каб канкрэтнае працоўнае месца было проціпаказана чалавеку з інваліднасцю: накіроўвае на змены фармулёўкі або назвы прафесіі, просіць скарэктаваць ІПР. Гэта ўсё можна растлумачыць клопатам пра здароўе чалавека з інваліднасцю, але гэта дае наймальніку дадатковыя падставы для яго звальнення. Чалавек з інваліднасцю не абаронены ў гэтым выпадку. І самае фенаменальнае - гэта страта дакументаў з аддзела кадраў! Чалавек ўладкоўваецца на працу, здае дакументы, але пералік гэтых дакументаў не фіксуецца. Аднак адказнай асобе не складзе адмысловай працы зрабіць так, каб патрэбнага дакумента не апынулася ў справе. Даказаць факт, што дакументы былі прадстаўленыя - практычна немагчыма і гэта тычыцца не колькі дадзенага канкрэтнага выпадку, а самога факту адсутнасці механізму па абароне інтарэсаў работніка ў прадастаўленні дакументаў».
У цяперашні момант патрабаванне знаходзіцца на разглядзе ў судзе Заводскага раёна. Наступнае слуханне прызначана на 11.00 20 сакавіка 2012 г.
